بسم‌الله الرحمن الرحیم

در صرف عربی، و انواع اسم، از اسمی نام می‌برند که نشان‌دهنده برتری است و می‌گویند اسم تفضیل. یعنی نامی نشان می‌دهد چیزی یا کسی در باب مقایسه با هم نوعان خود، بهتر است. گاهی مقایسه در بین دو مسئله است، گاهی میان همه انواعش... مثلاً در یک  کلاس می‌گوییم فاطمه از حدیثه بزرگتر است یا می‌گوییم علی از همه درس خوان‌تر است. بین همه کارهایی که واجب است، سفارش شده و مهم است، ببینیم کدامشان گفته‌اند بهتر است... در کتاب خدا، این لفظ نیامده، سری بزنیم به ثقل‌اصغر و آنچه از ایشان به ما رسیده... برترینش کدام است بین همه آنچه که گفته‌اند، شنیده‌ایم و خوانده‌ایم.


فکر کن.
همین! بله، فکر کردن خیلی مهم است، خیلی مهم‌تر از آن چیزی که ما فکر می‌کنیم. آن قدر که گفته‌اند عبادت است. عبادت؟ بله، یعنی ثواب دارد، برایت درجه دارد. حالا لطفاً از فردا نشین فقط یک گوشه و فکر کنی و بگویی دارم عبادت می‌کنم. هر فکری، بهترین عبادت نیست، فکرهای ما، ممکن است رویاپردازی و خیال‌بافی باشد. ممکن است فکر کلاه‌گذاشتن سر یکی و... باشد. این فکرها نمی‌شود عبادت.
آن فکر مفید را امام ششم، برایمان گفته است چه فکری است: برترین عبادت مداومت نمودن بر تفکر درباره خداوند و قدرت اوست.^۱

یک نکته دیگر هم دارد این روایت، فکری که مداومت داشته باشد، همیشگی... کارمان بشود فکر کردن درباره او، وقتی درباره او کنیم، می‌فهمیم باید خیلی کار کنیم، تلاش کنیم، زحمت بکشیم.

اخم‌هایت را باز کن.
این هم یکی از همان برترین‌هاست. در ادبیات دینی، با عنوان «حُسن خلق» از آن یاد می‌شود. بعضی‌ها می‌گویند ما خیلی خوش‌اخلاقیم. به شرطی که کسی روی اعصابمان راه نرود. باید از این افراد پرسید، در شرایطی که همه چیز خوب است، همه خوشحالند، خوش‌اخلاق بودن کار سختی است؟

می‌دانم کار خیلی سختی است، اما به دلیل همین سختی‌اش است که پیامبر مهربانی ها فرموده‌اند: در ترازوی عمل انسان در قیامت عملی برتر از اخلاق نیک قرار داده نمی شود.^۲ (مفصل اینجا حرف زده‎ایم)

اولویت اول
اولویت اولمان شده جواب بقیه را بدهیم. تا تلفن زنگ می‌زند، می‌دویم تا قطع نشدهف گوشی را برداریم. این روزها هم با گوشی همراه، همه در دسترس شده‌اند. اگر دوبار زنگ بزنیم و مشترک موردنظر در دسترس نباشد، به زمین و زمان، بد و بیراه می‌گوییم؛ وقتی هم با فاصله یک ربع خودش تماس بگیرد، شاکی می‌شویم که چرا همان وقت جواب ندادی.
چقدر برایمان اولویت است که جواب او را اول بدهیم. وقتی همه جا صدای تلفنش می‌پیچد، کدام کار را رها می‌کنیم تا جواب بدهیم. کدام حرف را قطع می‌کنیم، چندبار شده وقتی صدای اذان، را می شنویم، کارمان را همان‌طور نصفه نیمه بگذاریم، وضو بگیریم وبرویم سر نماز...
امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: برترین کارهاست
اول نماز در وقتش؛ نه حتی یک دقیقه بعد.
دوم نیکی به پدر و مادر
و سوم جهاد در راه‌خدا...^۳

جلوی خودت را بگیر!
با کمی اغماض، فارسی‌اش می‌شود «جلوی خودت را بگیر!» حواست به خودت باشد، زیاده‌روی نکن! در هیچ کار دنیا، نگذار دلت، به راه خودش برود. خدا دنیا را گذاشت استفاده کنی، بهره‌ببری، خوش بگذرد، اما افسارش را در دستت نگه‌دار! دنیا، مثل حیوان چموشی است که قرار است رام‌شود، اهلی شود. اما اگر یک‌بار رامش کنی، افسار بزنی، درست می‌شود، نه؟! باید هر لحظه حواست به آن باشد، لحظه‌ای غفلت، افسار پاره می‌کند و تو را می‌کشاند دنبال خودش؛ ممکن است بکشاندت به کارهایی که خدا گفته انجام ندهی یا در کارهای حلال، زیاده‌روی کنی. مثل خوردن، خوابیدن، جمع ثروت و...برای همین بود که مولایمان گفت: افضل العبادة العفاف...^۴  عفاف یعنی جلوی خودت را بگیر! ترمز کن! تخت گاز نرو.

دمت گرم!
شاید خیلی شنیده‌باشیم، گفته‌باشیم. وقتی کسی کاری می‌کند، آنقدرها لذت می‌بریم که فقط کلماتی مثل «ممنون»، «تشکر» «دستت درد نکند» کافی نیست برای اینکه عمق احساسمان را نشان دهیم. «دمت گرم» همان معنی را می‌دهد، اما با رضایت! با خوشحالی، ذوق...
چندبار این جمله را خطاب به کسی گفته‌ایم که خیلی بیشتر از هر کسی که فکر کنیم، هوایمان را داشته‌است، به دلمان راه آمده، اما خیلی وقت‌ها ندیدیمش. اصلاً تا حالا گفته‌ایم؟ یا فقط غُر زده‌ایم؟ فقط نداشته‌هایمان را دیده‌ایم و پرسیدیم چرا؟
کجاست؟ همین‌جا! نزدیکتر از هر کس و چیزی به ما...حواسمان هست به خدا؟ به حضرت حق که بابت همه آنچه که به ما داده، بگوییم دمت گرم؟ چندبار بگوییم کافی است؟بابت چشم؟ گوش؟ و تک تک اعضا و حواس و توانایی‌ها و استعدادها و امکانات...
این کار را می‌گویند «شکر» همان که فقط عده کمی انجامش می‌دهند، آن هم از بندگان خوب خدا... یعنی بین بنده‌های خوب خدا، فقط بخش اندکی، همیشه یادشان مانده که به خدا بگویند دمت گرم!^۵

پ.ن:

۱. اَفضَلُ العِبادةُ اِدمانُ التَّفکُّرفی اللهِ و فی قُدرَتهِ الکافی،ج2/55

۲. قال رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم:مایوضع فی میزان امرء یوم القیامة افضل من حُسن الخلق؛ اصول کافی ج۲ /۹۹.

۳. افضل الاعمال الصلاة لوقتها، و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله؛ بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۵.

۴. ان أمیرالمؤمنین صلوات الله علیه یقول : أفضل العبادة العفاف . امام جعفر صادق (علیه‌السلام) : امیرالمؤمنین علیه السلام  می فرمود : بهترین عبادت عفت است. اصول کافی ، ج۳ ، ص ۱۲۵.

۵. قال الصادق علیه السلام :  لَوْ کَانَ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى عِبَادَةٌ تَعَبَّدَ بِهَا عِبَادُهُ الْمُخْلَصُونَ أَفْضَلَ مِنَ الشُّکْرِ عَلَى کُلٍّ لَأَطْلَقَ لَفْظَةً فِیهِمْ مِنْ جَمِیعِ الْخَلْقِ بِهَا فَلَمَّا لَمْ یَکُنْ أَفْضَلُ مِنْهَا خَصَّهَا مِنْ بَیْنِ الْعِبَادَاتِ وَ خَصَّ أَرْبَابَهَا فَقَال‏ وَ قَلِیلٌ مِنْ عِبادِیَ الشَّکُور؛ اگر نزد خداوند عبادتى بهتر از شکرگزارى در همه حال بود که بندگان مخلصش با آن عبادتش کنند ، حتماً آن کلمه را درباره همه خلقش به کار مى برد ، اما چون عبادتى بهتر از آن نبود از میان عبادات آن را خاص قرار داد و صاحبان آن را ویژه گردانید و فرمود : «واندکى از بندگان من سپاسگزارند»؛ مصباح الشریعه ص ۲۵-۲۴

مجله خانه خوبان، شماره ۱۲۸، تیرماه۹۹